Czym jest nauczanie adaptacyjne? Definicja, przykłady i wskazówki

Wyobraź sobie system nauczania, który automatycznie dostosowuje się do potrzeb i tempa każdej osoby – niezależnie od tego, czy uczymy się w biurze, czy w szkole. To właśnie esencja nauczania adaptacyjnego. Firmy mogą z niego korzystać do przeprowadzania szkoleń dostosowanych do każdego pracownika, co sprawi, że proces nauki będzie bardziej motywujący i skuteczny. Natomiast szkoły i uniwersytety mogą dostosowywać treści nauczania do mocnych i słabych stron uczniów. W tym artykule przedstawimy zalety i wady nauczania adaptacyjnego, wyjaśnimy, jak działa i przybliżymy praktyczne rozwiązania, które pomogą skutecznie wykorzystać tę formę nauczania!

Caroline
Content Manager & HR Officer
Data publikacji:
Zaktualizowano:
Czas czytania: 9 minut

Spis treści

  1. Czym jest nauczanie adaptacyjne? Wyjaśnienie definicji
  2. Jak właściwie działa nauczanie adaptacyjne?
  3. Jakie są zalety i wady nauczania adaptacyjnego?
  4. Jak LMS może wspierać nauczanie adaptacyjne?

Czym jest nauczanie adaptacyjne? Wyjaśnienie definicji

Dane są podstawą nauczania adaptacyjnego.

W odróżnieniu od tradycyjnych metod nauczania, w których wszyscy uczący się mają przyswoić ten sam materiał w tym samym tempie, nauczanie adaptacyjne umożliwia zindywidualizowanie postępów. Ty określasz, jak szybko lub wolno zamierzasz posuwać się naprzód, a system dostosowuje się do Twoich potrzeb!

Dane są podstawą nauczania adaptacyjnego. Śledzą one Twój aktualny progres i dostarczają treści, których potrzebujesz – nie ma znaczenia, czy nadal mierzysz się z pewnymi wyzwaniami, czy zamierzasz dogłębnie rozwijać swoje mocne strony.

Sztuczna inteligencja i inteligentne narzędzia zapewniają dużą wydajność, stale optymalizując i dostosowując proces nauki.

Jak właściwie działa nauczanie adaptacyjne?

Chcąc lepiej zrozumieć nauczanie adaptacyjne, warto zajrzeć za kulisy: jakie mechanizmy są wykorzystywane i w jaki sposób technologia zapewnia, że Twoja ścieżka nauczania stale dostosowuje się do Twoich indywidualnych potrzeb?

1. Punkt wyjścia: ocena poziomu wiedzy

W systemie adaptacyjnym na początku przeprowadza się oceny. Za pomocą wstępnych testów lub zadań zostaje ustalony poziom wiedzy każdego ucznia. 

Przykład w miejscu pracy:

W programie szkoleniowym z zarządzania projektami system może sprawdzić, czy uczestnicy są już zaznajomieni ze Scrumem lub Kanbanem.

Osoby znające te metody otrzymują bardziej wymagające zadania dotyczące takich tematów, jak optymalizacja projektów czy przywództwo w zespole.

Z kolei początkujący zaczynają od podstaw pracy zwinnej, co zapewni im solidne podstawy, zanim będą mogli przejść do bardziej złożonych tematów.

Przykład w środowisku szkolnym:

W szkole w ramach programu matematyki najpierw zostaje zaprezentowanych kilka przeglądowych zadań, których celem jest sprawdzenie, czy uczniowie opanowali podstawową wiedzę, czy mają luki. Po ustaleniu wyników biegli uczniowie otrzymają trudniejsze zadania, podczas gdy pozostali będą pracować nad podstawami, dopóki ich nie opanują.

2. Spersonalizowane treści

Po dokonaniu oceny poziomu wiedzy system przystępuje do pracy: treści zostają dostosowane do uczniów. Osoby, które z łatwością opanowały pierwsze zadania, otrzymują bardziej wymagające wyzwania. Natomiast ci, którzy potrzebują więcej praktyki, mogą liczyć na dodatkowe wsparcie na łatwiejszym poziomie.

Przykład w miejscu pracy:

W programie szkolenia sprzedażowego system może zidentyfikować, że niektórzy uczestnicy są biegli w technikach negocjacyjnych. Grupa ta otrzyma bardziej złożone zadania, takie jak scenariusze negocjacji międzynarodowych lub strategiczne podejścia negocjacyjne. Natomiast osoby początkujące będą ćwiczyć podstawy, takie jak analiza potrzeb lub radzenie sobie z obiekcjami, zanim przejdą do zaawansowanych tematów.

Przykład w środowisku szkolnym:

W szkole program matematyki może przebiegać podobnie: uczniowie, którzy opanowali podstawową arytmetykę, będą próbowali rozwiązać trudniejsze zadania, takie jak równania algebraiczne. Z kolei osoby, które zmagają się
z ułamkami, otrzymają dodatkowe ćwiczenia i jasne wyjaśnienia, aby ugruntować podstawy.

3. Informacje zwrotne w czasie rzeczywistym

Niezbędnym elementem w nauczaniu adaptacyjnym są natychmiastowe informacje zwrotne. Gdy zadanie zostanie rozwiązane poprawnie, system przechodzi do następnego, trudniejszego poziomu.

Przykład w miejscu pracy:

Wyobraź sobie, że uczestniczysz w programie szkoleniowym z zakresu zarządzania projektami. Po pomyślnym wykonaniu zadania dotyczącego planowania zasobów, natychmiast otrzymujesz kolejne, nieco trudniejsze wyzwanie. Popełniłeś/aś błąd? Żaden problem! System daje Ci szczegółowe wskazówki, jak lepiej alokować zasoby, i oferuje dodatkowe ćwiczenia, dzięki którym następnym razem wykonasz zadanie perfekcyjnie.

Przykład w środowisku szkolnym:

W programie nauczania języka obcego informacje zwrotne również mogą być przekazywane natychmiast. Odmieniłeś/aś niepoprawnie czasownik? Program natychmiast pokaże poprawną formę i poprosi o ponowne podejście. W ten sposób błąd jest korygowany od razu, a ty natychmiast wzmacniasz swój proces nauki.

4. Adaptacja ścieżek edukacyjnych

W trakcie całego procesu nauki system stale gromadzi dane na temat postępów uczniów. Nie tylko identyfikuje mocne i słabe strony, ale także odpowiednio się do nich dostosowuje.

Przykład w miejscu pracy:

W szkoleniu z przywództwa system może odkryć, że silną stroną pracownika jest podejmowanie decyzji, ale zarządzanie konfliktami czasami sprawia mu trudność. W takiej sytuacji system podsunie ukierunkowane studia przypadków lub symulacje w celu poprawy tej konkretnej umiejętności. Jednocześnie ścieżka edukacyjna w zakresie podejmowania decyzji stanie się trudniejsza poprzez zastosowanie złożonych scenariuszy, aby dalej rozwijać już i tak silne umiejętności.

Przykład w środowisku szkolnym:

Załóżmy, że uczeń wyróżnia się w algebrze, ale potrzebuje popracować nad geometrią. System adaptacyjny rozpozna to i automatycznie dostosuje ścieżkę edukacyjną: uczeń otrzyma bardziej zaawansowane zadania z algebry, takie jak równania kwadratowe. Natomiast lekcje geometrii będą zawierały dodatkowe ćwiczenia i interaktywne zajęcia, aby zapewnić opanowanie podstaw przed przejściem do następnego tematu.

5. Integracja różnych metod nauczania

Nie każdy uczy się w ten sam sposób, dlatego nauczanie adaptacyjne często łączy różne formaty:

Przykład w miejscu pracy:

W szkoleniu sprzedażowym system może wykorzystywać różne metody uczenia się, aby zapewnić wszystkim uczestnikom pełne zrozumienie treści.
Po pierwsze filmy mogą zawierać demonstracje skutecznych technik sprzedaży. Z kolei interaktywna gra fabularna pozwoli uczestnikom na zastosowanie tych technik w symulowanej sytuacji sprzedażowej.
W celu wzmocnienia nauki można przeprowadzić quiz, aby mieć pewność,
że kluczowe punkty zostały opanowane, zanim system przejdzie do bardziej zaawansowanych tematów.

Przykład w środowisku szkolnym:

W ramach programu z historii uczniowie obejrzą krótki film o wybranym wydarzeniu historycznym, a następnie rozwiążą interaktywną oś czasu i quiz, aby wzmocnić to, czego się nauczyli.

6. Bieżąca optymalizacja

Po opanowaniu przez ucznia określonego obszaru tematycznego, zostaje on oznaczony jako „ukończony”. System nie traci już na niego czasu i zamiast tego skupia się na nowych tematach, które wymagają nauki.

7. Pomoce motywacyjne

Wiele systemów nauczania adaptacyjnego wykorzystuje elementy grywalizacji, aby utrzymać motywację uczniów.

Wiele systemów nauczania adaptacyjnego wykorzystuje elementy grywalizacji, aby utrzymać motywację uczniów. Na przykład uczniowie mogą zdobywać punkty, odznaki lub widzieć paski postępu, co pozwala im monitorować swoje osiągnięcia. Motywuje ich to i zapewnia dodatkowe nagrody podczas procesu uczenia się.

Przykład w miejscu pracy:

W ramach szkoleń sprzedażowych po ukończeniu określonych modułów pracownicy mogą zdobywać punkty lub odznaki, takie jak „Profesjonalny negocjator” lub „Mistrz komunikacji”. Odznaki te nie tylko świadczą
o postępach, ale także motywują pracowników do podejmowania kolejnych wyzwań i uznania swoich osiągnięć.

Przykład w środowisku szkolnym:

W aplikacji do nauki uczniowie mogą zbierać punkty za pomyślne rozwiązanie zadań matematycznych. Na podstawie zdobytych punktów są klasyfikowani
w rankingu. Z każdym osiągniętym poziomem mogą zobaczyć swoje postępy na pasku i zdobyć wirtualne odznaki – od „Mistrza ułamków” do „Króla równań”.

Jakie są zalety i wady nauczania adaptacyjnego?

Nauczanie adaptacyjne ma wiele zalet, ale są też pewne wady, na które warto zwrócić uwagę.

Zalety nauczania adaptacyjnego

  • Zindywidualizowana nauka: Każdy otrzymuje treści dostosowane do jego aktualnych potrzeb, dzięki czemu proces uczenia się jest bardziej wydajny
    i skoncentrowany.
  • Elastyczność: Uczniowie mogą rozwijać się we własnym tempie, co jest szczególnie korzystne w przypadku różnych stylów uczenia się.
  • Wzrost motywacji: Spersonalizowane ścieżki edukacyjne i natychmiastowe informacje zwrotne utrzymują motywację na wysokim poziomie. Sukces jest szybciej odczuwalny.
  • Natychmiastowe informacje zwrotne: Postępy w nauce i błędy są natychmiast rozpoznawane, a system dostosowuje się w czasie rzeczywistym, dzięki czemu proces nauki jest płynniejszy.
  • Oszczędność czasu: Uczymy się tylko odpowiednich treści, więc nie tracimy czasu na zapoznawanie się ze znanym materiałem.

Wady nauczania adaptacyjnego

  • Zależność od technologii: Nauczanie adaptacyjne wymaga nowoczesnych technologii, które nie zawsze są dostępne lub łatwe w użyciu.
  • Mniej interakcji międzyludzkich: Cyfryzacja może ograniczyć osobistą wymianę z nauczycielami i rówieśnikami.
  • Wysokie koszty: Tworzenie i utrzymywanie systemów nauczania adaptacyjnego może być kosztowne i czasochłonne.
  • Zagrożenia dla prywatności: Gromadzenie i analiza danych osobowych może budzić obawy o ochronę prywatności.

Jak wdrożyć nauczanie adaptacyjne w firmie?

Wdrożenie nauczania adaptacyjnego w firmie może być skuteczne, gdy wykonasz kilka ważnych kroków:

  1. Zidentyfikuj grupy docelowe i potrzeby: Przeprowadź analizę, aby określić,
    w jakich obszarach Twoi pracownicy potrzebują ukierunkowanych szkoleń. Pozwala to na opracowanie treści edukacyjnych dostosowanych do konkretnych umiejętności i wiedzy.
  2. Wybierz odpowiednią platformę edukacyjną: Wybierz adaptacyjną platformę edukacyjną, która jest łatwa w użyciu i dobrze integruje się z istniejącą infrastrukturą. Upewnij się, że obsługuje ona uczenie się oparte na danych, aby umożliwić spersonalizowane ścieżki edukacyjne.
  3. Opracuj spersonalizowane ścieżki edukacyjne: Wykorzystaj technologię do dynamicznego dostosowywania treści nauczania w oparciu o postępy pracowników. W zależności od ich poziomu wiedzy, oferowane są prostsze lub bardziej złożone tematy, dzięki czemu proces nauki staje się bardziej wydajny.
  4. Wykorzystuj i optymalizuj dane: Stale monitoruj postępy swoich pracowników i dostosowuj treści edukacyjne. Narzędzia analityczne pomagają zidentyfikować słabe punkty i zająć się nimi.
  5. Zapewnij wsparcie: Zaoferuj pracownikom szkolenia lub wsparcie, aby pomóc im jak najlepiej wykorzystać platformę edukacyjną.

Jak LMS może wspierać nauczanie adaptacyjne?

System zarządzania nauczaniem (LMS) to platforma oprogramowania, która umożliwia firmom, konsultantom, trenerom i instytucjom edukacyjnym tworzenie, zarządzanie i dystrybucję treści edukacyjnych. Nasz LMS, Easy LMS, zapewnia przyjazne dla użytkownika i elastyczne rozwiązanie, dzięki któremu procesy uczenia się są proste i skuteczne.

Kluczowe funkcje obejmują:

Przydatne zasoby

  1. Leaders
  2. Journal of International Business Studies 
  3. Smart learning environments 
  4. An analysis of the research on adaptive Learning 
  5. Neovation

Często zadawane pytania

  • Czym są systemy nauczania adaptacyjnego?
    Systemy nauczania adaptacyjnego to platformy cyfrowe lub programy, które dostosowują się do indywidualnych zachowań i postępów uczniów. Wykorzystują analizę danych i sztuczną inteligencję do dynamicznego dopasowywania materiałów edukacyjnych i tworzenia spersonalizowanych ścieżek edukacyjnych. Systemy te stale oceniają stopień zrozumienia określonych zagadnień i odpowiednio dobierają poziom trudności i treści nauczania.
  • Czym jest myślenie adaptacyjne?
    Myślenie adaptacyjne to zdolność do elastycznego reagowania na nowe lub nieoczekiwane wyzwania i dostosowywania istniejącej wiedzy w celu znalezienia innowacyjnych rozwiązań. Przykładem może być kierownik projektu, który nagle staje w obliczu niedoboru zasobów i szybko znajduje alternatywne sposoby na wykonanie projektu zgodnie z harmonogramem poprzez na przykład realokację zadań lub użycie nowych narzędzi.
  • Czym są adaptacyjne platformy edukacyjne?
    Adaptacyjne platformy edukacyjne to platformy cyfrowe lub programy, które dostosowują się do indywidualnych zachowań edukacyjnych i postępów uczniów. Wykorzystują analizę danych i sztuczną inteligencję do dynamicznego dopasowywania materiałów edukacyjnych i tworzenia spersonalizowanych ścieżek edukacyjnych.
  • Jakie są przykłady nauczania adaptacyjnego?
    Nauczanie adaptacyjne wykorzystuje się w wielu obszarach. Jednym z przykładów jest aplikacja do nauki języków Duolingo, która dostosowuje trudność ćwiczeń w oparciu o błędy i postępy użytkownika. Jeśli często popełniasz błędy w określonym typie ćwiczeń, system daje Ci więcej zadań z tego zakresu, dopóki go nie opanujesz. Innym przykładem są platformy edukacyjne, takie jak Khan Academy, które oferują spersonalizowane zadania matematyczne. System analizuje słabe punkty i odpowiednio dostosowuje ścieżkę edukacyjną. Uczniowie, którzy szybko opanowują tematy, otrzymują trudniejsze zadania, podczas gdy inni mogą liczyć na większe wsparcie w trudnych tematach.
  • Jaka jest różnica między nauczaniem adaptacyjnym a generatywnym?
    Nauczanie adaptacyjne dostosowuje się do indywidualnych potrzeb uczniów w oparciu o ich postępy i słabości. Wykorzystuje dane i algorytmy do tworzenia spersonalizowanych ścieżek edukacyjnych i odpowiednio dopasowuje treści. Z kolei uczenie generatywne odnosi się do aktywnego tworzenia wiedzy przez samych uczniów. Wiąże się to z generowaniem przez uczących się nowej wiedzy poprzez ich własne doświadczenia, rozwiązywanie problemów i kreatywne podejście, a nie tylko poleganie na gotowych treściach.