Wat is plaatsvervangend leren? Definitie, voorbeelden en tips

Wat is plaatsvervangend leren?

Mensen leren van nature door imitatie

Je hebt vast wel eens gehoord van de uitdrukking 'monkey see, monkey do'. Tijdens het opgroeien worden we vaak gewaarschuwd om niet toe te geven aan 'groepsdruk' of hersenloos onze leeftijdsgenoten te kopiëren. Maar waarom hebben volwassenen ons dit eigenlijk verteld?

Net zoals de meeste zoogdieren leren mensen van nature door imitatie. Mensen leren ook heel veel van hun leeftijdsgenoten en met de juiste sociale context kunnen ze iets goed aanleren door imitatie.

plaatsvervangend leren speelt in op onze natuurlijke sociale aard en maakt het gemakkelijker om informatie te onthouden. Het gaat om een plaatsvervangend leerproces onder specifieke omstandigheden.

Lees verder om meer te weten te komen over plaatsvervangend leren en de vereisten daarvoor. Ontdek hoe jij het kan toepassen tijdens je training!

Hoe plaatsvervangende ervaring werkt

In plaats van leerlingen de kans te geven iets direct te ervaren, kijken plaatsvervangende leerlingen toe. Deze aanpak is vaak eenvoudiger en gemakkelijker om te gebruiken voor een groot aantal leerlingen.

Stel je voor dat je een groep werknemers wilt leren hoe ze de nieuwe software voor hun werk kunnen gebruiken. Je kan:

1. Iedereen afzonderlijk laten zien hoe je de software gebruikt.
2. Een presentatie maken die ze kunnen bekijken en bestuderen.

De tweede optie is plaatsvervangend leren.

Om je werknemers de kans te geven om plaatsvervangende ervaring op te doen:

1. Laat één werknemer de nieuwe software voor een specifieke taak gebruiken.
2. Laat de andere werknemers observeren.
3. Laat alle werkenemers eventuele fouten of verbeterpunten noteren.

De werknemers worden dus aangespoord om nieuwe processen te observeren, te analyseren en te imiteren. Zo doen ze plaatsvervangend ervaring op. Ze gebruiken de software niet zelf tijdens de les, maar ze leren en imiteren op basis van de plaatsvervanging. Deze welbekende methode is een van de meest krachtige manieren voor online leerlingen om nieuwe informatie te verzamelen.

Is plaatsvervangend gelijk aan observatieleren?

Plaatsvervangend leren is niet hetzelfde als observatieleren

Plaatsvervangend leren is niet hetzelfde als observatieleren

Wat plaatsvervangend leren en observatieleren gemeen hebben, is dat ze leren door de ervaringen van anderen.

Observatieleren verschilt van plaatsvervangend leren doordat het rekening houdt met de gevolgen van een geobserveerde actie. Observatieleren is een meer directe en klinische benadering van het imiteren van gedrag, terwijl plaatsvervangend leren minder klinisch is maar meer gericht op het bestuderen van de gevolgen van het geobserveerd gedrag.

Is plaatsvervangend leren hetzelfde als conditionering?

De andere lesmethode waarmee plaatsvervangend leren soms verward wordt, maar waar het van verschilt, is conditionering.

Conditioneren is het geven van een stimulus (een positief signaal) om een specifieke reactie op te roepen. Je weet waarschijnlijk veel over conditionering als je ooit een hond hebt getraind. Waarschijnlijk ben je zelf ook geconditioneerd, want iedereen maakt conditionering door tijdens de ontwikkeling!

Plaatsvervangend leren en plaatsvervangende conditionering hebben beide betrekking op verschillende aspecten van onderwijsmethoden. Echter, plaatsvervangend leren is gericht op leren door te observeren en te onderzoeken.

Minimumvereisten voor plaatsvervangend leren

Om een instructiesessie als plaatsvervangend leren te kunnen beschouwen, moet deze aan een paar basisvereisten voldoen:

• Voor plaatsvervangend leren hebben leerlingen een model nodig dat ze kunnen observeren. Dit is meestal een video of een live demonstratie die ze kunnen zien.
• Leerlingen moeten hun zintuigen kunnen gebruiken om de ervaringen van minstens één andere persoon te begrijpen.
• Ze moeten kunnen noteren wat er in realtime gebeurt.
• Ze moeten de processen die ze observeren formeel en nauwkeurig onderzoeken.

De specifieke details van hoe leerlingen elk van de bovenstaande dingen doen, kunnen veranderen. Plaatsvervangend leren is een bijzonder indirecte maar effectieve methode. Dat komt omdat leerlingen in de positie worden gebracht om kritisch na te denken over een situatie die het soort kennis vereist dat je ze wilt bijbrengen.

Voordelen van plaatsvervangend leren

Het is een goed idee om plaatsvervangend leren op te nemen in je trainings- of coachingsprocessen. Het is een eenvoudige methode voor het verwerven van vaardigheden in online leeromgevingen.

Eenvoudig te begrijpen inhoud

Plaatsvervangend leren biedt leerlingen een veilige en gemakkelijk te begrijpen ruimte om kennis op te doen en hun begrip te testen. Als je voorbeelden uit de echte wereld gebruikt en leerlingen ertoe dwingt betrokken te raken door te onderzoeken wat ze zien, hebben ze een eenvoudige manier om meer voordeel te behalen.

Bij plaatsvervangend leren zijn er mogelijkheden om fouten te bestuderen die hen te begrijpen hoe fouten worden gemaakt en hoe ze kunnen worden vermeden. Maar uiteindelijk is het een situatie met weinig druk.

Meer beloning en minder risico

Plaatsvervangend leren stelt leerlingen op lage niveaus in staat om ervaring op te doen zonder directe deelname

Dit type leren stelt leerlingen op een laag niveau in staat om ervaring op te doen zonder directe deelname. Leerlingen kunnen dus belangrijke veiligheidsinformatie aanleren door gevaarlijke situaties te observeren zonder zelf risico te lopen. In sommige gevallen is dit een krachtige manier om het belang van veiligheidspraktijken onder de aandacht te brengen.

Natuurlijk zijn er veel praktijksituaties die geen fysiek risico met zich meebrengen. In deze gevallen kan plaatsvervangend leren dienen als een geweldige springplank die belangrijke kennis oplevert zonder risico's voor gezondheid, veiligheid of apparatuur.

Informatie wordt beter onthouden

Bij plaatsvervangend leren zijn leerlingen zijn sterk betrokken bij hun training door te observeren, te onderzoeken en na te bootsen. Ze kunnen zeer contextuele kennis observeren en aanleren op een manier die resulteert in een betere retentie.

Plaatsvervangend leren houdt in dat je een taak vanuit elke mogelijke hoek bekijkt (de waarnemer, de beoordelaar en de uitvoerder). Elk aspect van de taak begrijpen is alleen mogelijk als je het vanuit elk perspectief bekijkt. Dit is de beste manier om iemand voor te bereiden op een taak die de persoon zelf nog niet heeft gedaan.

Het is onmogelijk om echte ervaring te vervangen door iets anders. Maar plaatsvervangend leren is de beste manier om ervoor te zorgen dat de kennis om echte ervaring op te doen behouden blijft.

Voorbeelden van plaatsvervangend leren

Plaatsvervangend leren maakt al je hele leven deel uit van je dagelijks leven. Als je ooit op YouTube of op school naar een demonstratie van een vaardigheid hebt gekeken, heb je al een aantal plaatsvervangende leermomenten voltooid!

Als je plaatsvervangende leersituaties wilt creëren voor je deelnemers, heb je natuurlijk een specifieker formaat nodig. Hier zijn enkele voorbeelden van plaatsvervangend leren en tips om er een effectieve leerervaringen van te maken.

Live demonstraties

Als je virtuele leerlingen plaatsvervangend wilt laten leren, is een live demonstratie de klassieke manier. Dat komt omdat bij plaatsvervangend leren de vereisten voor je leerlingen gelijkaardig moeten zijn. Ze nemen niet zelf deel aan de actie, maar kijken, leren en onderzoeken.

Het proces live uitvoeren brengt risico's met zich mee, maar kan mogelijk zijn voor bepaalde situaties.

Stel je bijvoorbeeld voor dat je leerlingen traint voor het gebruik van nieuwe software met een ervaren instructeur. De instructeur zou zijn scherm kunnen delen, zodat de groep live kan zien wat hij doet. Iemand zou de leerlingen kunnen opdragen om toe te kijken en te leren terwijl ze hun kennis toepassen. De instructeur zou ook voor een minder ideaal proces kunnen kiezen, om te testen of de klas de fouten kan ontdekken en suggesties kan doen.

Live demonstraties door medeleerlingen kunnen ook zorgen voor een veel dynamischere en interessantere plaatsvervangende leerervaring. Na een instructiesessie en een korte demonstratie wordt een leerling uitgenodigd om de basisstappen te zetten om een project te voltooien. Dit is het gedeelte waar leerlingen in staat zijn om:

• De kennis te gebruiken die ze hebben opgedaan tijdens de demonstratie van de instructeur.
• Te zien hoe een van hun medeleerlingen dezelfde taak uitvoert die zij binnenkort zullen moeten uitvoeren.
• Te leren hoe je door de fouten en complexiteit van de taken kunt navigeren.
• Problemen op te lossen die ze zien ontstaan terwijl hun medeleerlingen de taken uitvoert.
• Het proces van het gebruik van de software eigen maken zonder praktijkervaring.

Video-leren

Het bekijken van een educatieve video is het meest voorkomende voorbeeld van plaatsvervangend leren

Het bekijken van een educatieve video is het meest voorkomende voorbeeld van plaatsvervangend leren. Er kan ook vooraf opgenomen instructie-inhoud worden gecreëerd om nieuwe leerervaringen te bieden.

Een goed voorbeeld hiervan is verkooptraining. Een verkoopteam bekijkt een video van een echte of geacteerde interactie met een klant. De verkoopexpert in de video voert de technieken uit die de leden van het verkoopteam moeten leren. Het verkoopteam kan dus zien hoe een expert verkoopt door zijn gedrag, spraak en andere vaardigheden die hij of zij zich eigen heeft gemaakt te observeren.

Er zijn oneindig veel voorbeelden van het gebruik van video-leren voor plaatsvervangend leren. De populariteit van virtueel leren en virtuele vergaderruimtes heeft plaatsvervangend leren voor veel verschillende directe en indirecte vaardigheden toegankelijker gemaakt.

Denk aan alle bedrijfsvoorbeelden:

• Instructievideo's.
• Webinars.
• Paneldiscussies.

Hoe implementeer je plaatsvervangend leren

Het goede nieuws is dat plaatsvervangend leren gemakkelijk te gebruiken is. Zodra je de fundamentele stappen begrijpt die we hebben uitgelegd, heb je alleen nog de juiste hulpmiddelen nodig.

Een van de beste manieren om plaatsvervangend leren te introduceren is met een leermanagementsysteem (LMS). Met behulp van gewone, eenvoudig te navigeren LMS-interfaces kan je:

• Stap-voor-stap tutorials aanbieden.
• Scenario's opstellen die je kan opnemen om de aan te leren leerstof te laten zien aan je leerlingen.
• Jouw vooraf opgenomen demonstraties uploaden.
• Probleemoplossing met medeleerlingen mogelijk maken of leerlingen vragen om klassikaal in te vullen hoe probleemoplossing in zijn werk zou gaan.
• Taken voor collegiale toetsing toewijzen.

Met Easy LMS kan je eenvoudig vooraf opgenomen demonstraties of tutorials uploaden naar een online cursus!

Nuttige bronnen

• Valamis
• EducateMe
• Samelane
• Atana
• Vicarious learning in organizations